Da bị cháy nắng không chỉ là một vấn đề về mất mỹ quan mà còn là mối nguy hiểm đối với sức khỏe của chúng ta. Ngoài cảm giác đau rát và khó chịu ngắn hạn, cháy nắng còn có thể gây lão hóa da và là nguyên nhân chính gây ra ung thư da. Vì vậy, chúng ta cần biết cách khắc phục hiệu quả để bảo vệ da khỏi tác động của ánh nắng mặt trời.
Cháy nắng là gì?
Cháy nắng là một phản ứng của da khi bị tổn thương do tác động của tia cực tím (UV) lên các lớp bề mặt da. Melanin trong da có nhiệm vụ bảo vệ da khỏi tác động của tia nắng mặt trời bằng cách làm sậm màu da khi tiếp xúc với ánh nắng chưa được bảo vệ. Mức độ Melanin được sản xuất mỗi ngày phụ thuộc vào yếu tố di truyền, đó là lý do tại sao một số người bị cháy nắng trong khi những người khác bị rám nắng.
Cả hai trường hợp đều là dấu hiệu của sự tổn thương da. Ở những người có lượng melanin thấp, tiếp xúc lâu với ánh nắng mặt trời mà không có biện pháp bảo vệ có thể làm da đỏ, sưng và tổn thương, gọi là bỏng. Bỏng nắng có thể từ nhẹ đến nặng.
Sau khi bị cháy nắng, bạn có thể thấy da bắt đầu bong ra. Đây là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang loại bỏ các tế bào da bị hư hại. Đừng cố gắng lột da, hãy để tự nhiên nó loại bỏ và chăm sóc da theo các giải pháp dưới đây.
Những điều bạn cần biết về da bị cháy nắng
Mức độ cháy nắng phụ thuộc vào loại da: Loại da quyết định mức độ nhạy cảm của bạn đối với ánh nắng mặt trời. Những người có làn da trắng sẽ có nguy cơ bị cháy nắng cao nhất. Tuy nhiên, bất kể loại da của bạn là gì, ai cũng có thể bị cháy nắng.
Ngay cả khi không bị bỏng, tiếp xúc với ánh nắng mặt trời cũng có thể gây ung thư da. Dù làn da của bạn có làn da rám nắng hoặc da sẫm màu và không bị đỏ, ánh nắng mặt trời vẫn có thể gây tổn thương tế bào da dẫn đến ung thư.
Chỉ số UV là quan trọng: Mức độ ánh sáng mặt trời thay đổi theo mùa, thời gian trong ngày và vị trí địa lý. Chỉ số tia cực tím cao có nghĩa là da không được bảo vệ sẽ bị bỏng nhanh hơn và nghiêm trọng hơn. Vì vậy, cẩn thận vào thời gian mặt trời có chỉ số UV mạnh nhất. Tuy nhiên, ngay cả khi chỉ số UV thấp, vẫn có nguy cơ bị tổn thương, vì vậy hãy bảo vệ da mỗi ngày và bất cứ khi nào bạn ra ngoài.
Da bị cháy nắng ngay cả khi trời không có nắng: Bạn cần cẩn thận ngay cả khi mặt trời không tỏa sáng. Có tới 80% tia UV có thể xuyên qua những đám mây.
Da có màu hồng nhạt vẫn không tốt: Bất kể nhẹ như thế nào, mỗi vết bỏng đều là dấu hiệu làn da của bạn bị tổn thương, có thể gây lão hóa sớm và ung thư da.
Nguy cơ tiềm ẩn của da bị cháy nắng
Cháy nắng thường xuyên làm tăng nguy cơ ung thư. Đối với những người da trắng, đặc biệt là những người có yếu tố di truyền, cháy nắng góp phần gia tăng nguy cơ mắc ung thư da ác tính. Các tia UV có thể gây hại cho da và làm thay đổi gen ức chế khối u, làm cho các tế bào bị tổn thương không có cơ hội tự sửa chữa trước khi trở thành ung thư.
Những người làm việc hoặc tham gia hoạt động ngoài trời có nguy cơ bị cháy nắng cao hơn, điều này có thể dẫn đến ung thư da.
Tổn thương da tích tụ theo thời gian. Một vết cháy nắng trong quá khứ hoặc gần đây cũng làm tăng khả năng phát triển khối u ác tính sau này. Càng bị cháy nhiều, nguy cơ ung thư da càng cao. Nguyên nhân chính gây ra ung thư là tia cực tím vẫn có tác động trong da, vì vậy có thể xảy ra ngay cả khi không có vết bỏng rõ ràng. Theo nghiên cứu, từ năm vết cháy nắng trở lên sẽ làm tăng khả năng phát triển khối u ác tính, thậm chí gây tử vong.
Điều trị da bị cháy nắng và cứu trợ dành cho người lớn
1. Nhanh chóng hạ nhiệt
Ngâm mình trong nước để làm mát da, nhưng chỉ trong vài giây để không tiếp xúc quá lâu với tia UV ngoài trời. Sau đó, che chắn và tránh ánh nắng mặt trời ngay lập tức.
Tiếp tục làm mát vùng da bị cháy bằng gạc lạnh hoặc nước đá. Tắm mát hoặc tắm bồn nhưng không quá lâu và tránh sử dụng xà phòng mạnh.
2. Dưỡng ẩm
- Sử dụng kem dưỡng ẩm nhẹ khi da vẫn còn ẩm, tránh các sản phẩm chứa dầu hoặc thuốc mỡ gốc dầu.
3. Sử dụng thuốc giảm viêm
- Sử dụng thuốc giảm viêm không chứa steroid như ibuprofen, naproxen hoặc aspirin để giảm khó chịu và viêm nhiễm. Thoa kem cortisone 1% không kê đơn theo hướng dẫn để làm dịu mẩn đỏ và sưng tấy.
4. Bổ sung nước
- Bổ sung nước để ngăn ngừa mất nước. Uống đủ nước và các loại đồ uống thể thao để thay thế chất lỏng và bổ sung chất điện giải.
5. Đi khám bác sĩ
- Tìm sự trợ giúp y tế nếu bạn gặp phải phồng rộp, sốt và cảm giác lạnh lẽo hoặc choáng váng. Đừng gãi hoặc làm vỡ mụn nước, có thể gây nhiễm trùng. Xem xét lại hướng dẫn chống nắng và lên kế hoạch bảo vệ bản thân khỏi ánh nắng mặt trời.
Điều trị cháy nắng cho trẻ em cần được chú ý đặc biệt, vì da của trẻ em nhạy cảm hơn và dễ bị tổn thương nhiều hơn so với người lớn. Nếu trẻ em bị cháy nắng, bạn nên liên hệ với bác sĩ để được tư vấn và điều trị thích hợp.
Nhớ rằng, những lời khuyên trên chỉ mang tính chất tạm thời để làm dịu vết cháy nắng. Quan trọng nhất là tự bảo vệ bản thân khỏi ánh nắng mặt trời để tránh tình trạng da bị cháy nắng.
